اثر سطوح مختلف نیتروژن بر روی رشد، عملکرد و تولید اتانول گیاهی ژنوتیپ های سورگوم شیرین [Sorghum bicolor (L.). Moench]

نویسنده

چکیده

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن بر روی خصوصیات رشد، زیست توده، عملکرد دانه، عملکرد قند قابل تخمیر و عملکرد اتانول گیاهی ژنوتیپ‌های مختلف سورگوم این پژوهش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده زراعت موسسه تحقیقات کشاورزی هندوستان واقع در دهلی نو انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل دو عامل الف) نیتروژن در 4 سطح (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) در کرت‌های اصلی و ب) ژنوتیپ‌های سورگوم شیرین شامل واریته‌های SSV 84، RSSV 9 و هیبرید CSH 22 SS در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف نیتروژن و ژنوتیپ‌های سورگوم شیرین بر ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ، عملکرد ماده خشک، عملکرد علوفه، عملکرد عصاره ساقه، درصد بریکس، قند قابل تخمیر و اتانول گیاهی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بالاترین مقادیر صفات مذکور با مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. از بین ژنوتیپ‌های سورگوم مورد بررسی هیبرید CSH 22 SS بیشترین عملکرد ماده تر، عملکرد ماده خشک، عملکرد دانه و عملکرد علوفه را با میانگین به ترتیب 98/71، 24/64، 2/48، 16/84 تن در هکتار تولید کرد. ضمن اینکه بیشترین عملکرد عصاره ساقه، عملکرد قند قابل تخمیر و عملکرد اتانول گیاهی به ترتیب با میانگین‌های 49/99 و 4/59 و 2/61 کیلولیتر در هکتار نیز مربوط به هیبرید CSH 22 SS بود. برتری پارامترهای رشد نظیر ارتفاع گیاه و شاخص سطح برگ در هیبرید CSH 22 SS نسبت به سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. اثر متقابل نیتروژن × ژنوتیپ برای تمام صفات مورد بررسی، بجز در صد بریکس، معنی‌دار بود. هیبرید CSH 22 SS به طور معنی‌داری نسبت به مصرف نیتروژن تا سطح 150کیلوگرم در هکتار واکنش مثبت نشان داد، در حالی که در مورد واریته‌هایRSSV 9 و SSV 84 این اثرپذیری مثبت تنها تا سطح 100کیلوگرم نیتروژن در هکتار معنی‌دار بود. با توجه به نتایج حاصل از این بررسی، مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و استفاده ازهیبریدCSH 22 SS به منظور بهبود رشد و افزایش عملکرد اتانول گیاهی، دانه و علوفه سورگوم شیرین برترین تیمار بود و برای منطقه موردنظر توصیه شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Different Nitrogen Levels on Growth, Productivity and Bio-Ethanol Production of Sweet Sorghum [Sorghum bicolor (L.). Moench] Genotypes

نویسنده [English]

  • Kh. Miri
چکیده [English]

A field experiment was conducted at Indian Agricultural Research Institute, New Delhi, India, during rainy seasons of 2009 and 2010 to evaluate three sweet sorghum genotypes (‘RSSV 9’, ‘SSV 84’ and hybrid ‘CSH 22 SS’) under four nitrogen levels (0, 50, 100 and 150 kg N ha–1) for productivity, and bio-ethanol production. Combined analysis of variance indicated that effects of nitrogen and genotype were significant (P < 0.01) on plant height, leaf area index (LAI), dry matter yield, grain yield, fodder yield, juice yield, brix (%), fermentable sugar yield and bio-ethanol. The highest values of these traits were obtained by application of 150 kg N ha-1. Among sweet sorghum genotypes hybrid “CSH 22 SS” produced the highest of fresh matter yield, total dry matter yield, grain yield and fodder yield with 98.71, 24.64, 2.48, 16.84 t ha-1, respectively. It also had the highest juice yield, fermentable sugar yield and ethanol yield with 49.99, 4.59 and 2.61 Kl ha-1. The superiority of hybrid “CSH 22 SS” for growth parameters plant height, LAI compared to other genotypes was also significant. Genotypes × nitrogen interaction effect on all evaluated traits, except brix (%), was significant. Hybrid ‘CSH 22 SS’ responded significantly up to 150 kg N ha-1, while other varieties responded to N application only up to 100 kg N ha-1. It is concluded that application of 150 kg N ha-1 and hybrid “CSH 22 SS” can be recommended for enhancing of growth, bio-ethanol, grain and fodder yields of sweet sorghum in target region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sweet sorghum
  • Brix (%)
  • Dry matter yield
  • Plant height and Grain yield