ارزیابی تحمل ژنوتیپ‌های نخود به رقابت با علف‌های هرز

نویسندگان

چکیده

به منظور ارزیابی توانایی رقابت ژنوتیپهای مختلف نخود زراعی (Cicer arietnium L.) با علف‌های هرز، آزمایشی در قالب طرح لاتیس ساده 7×7 با 49 ژنوتیپ در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خیرآباد زنجان اجرا گردید. ژنوتیپ‌ها در شرایط عدم رقابت با علف‌های هرز و در شرایط رقابت با علف‌های هرز مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپ‌های مورد بررسی شامل ژنوتیپ‌های دریافتی از ایکاردا و سه رقم نخود ایرانی شامل جم، بیونیج و محلی زنجان بودند. همبستگی عملکرد دانه و اجزای آن با شاخص‌‌های تحمل و روش ترسیمی بای‌پلات، سه شاخص میانگین حسابی (MP)، میانگین هندسی (GMP)، میانگین هارمونیک (HARM) و شاخص تحمل (STI) را بعنوان شاخص‌های مناسب جهت تعیین تحمل ژنوتیپ‌های نخود تعیین کرد. تجزیه بای‌پلات بر اساس شاخص‌های تحمل، 10 ژنوتیپ را به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل تعیین نمود که این ژنوتیپ‌ها به لحاظ پایداری عملکرد در هر دو شرایط کاشت عملکرد دانه مطلوبی داشتند. تجزیه خوشه‌ای براساس شاخص‌های تحمل و عملکرد در شرایط بدون تداخل و تداخل با علف‌های هرز، ژنوتیپ‌های مورد بررسی را در چهار خوشه دسته‌بندی کرد که اکثر ژنوتیپ‌های متحمل به علف‌های هرز در خوشه اول و دوم و اغلب ژنوتیپ‌های حساس به تداخل با بیشترین فاصله در خوشه چهارم قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Tolerance of Chickpea Genotypes to Weed Competition

نویسندگان [English]

  • B. Karimi Torki
  • H. Hassanian Khoshro
  • M. R. Bihamta
  • P. Moradi
  • H. M. Alipour Yamchi
چکیده [English]

To determine chickpea genotypes competition ability against weeds, 49 chickpea genotypes were evaluated under weeds-free and weedy conditions using 7 × 7 simple lattice design with two replications in 2006 in Kheirabad Agricultural Research Station of Zanjan, Iran. Each plot was equally divided into two sub-plots in which the first sub-plot was weed-free and the second was left with weeds to grow naturally. Results of correlation between seed yield and its components with weeds density (in two growth stages) and dry weight (in one grown stage) showed that weeds density in early days of plant growing had the highest reduction of seed yield. Factor and correlation analyses and biplot method of grain yield in both conditions showed that MP, GMP, STI indices were more suitable for identification of genotypes with higher yield stability. Cluster analysis based on tolerance indices and yield under weeds-free and weedy conditions grouped chickpea genotypes in four clusters and genotypes of higher tolerance were located in the first and second clusters. The more sensitive genotypes with the largest margin were located in the fourth cluster.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • tolerance indices
  • Weeds
  • Weed interference and Seed yield