تعیین گرده‌زای مناسب برای برخی از ارقام گلابی بومی ایران

نویسندگان

چکیده

گلابی (Pyrus communis L.) همانند بسیاری دیگر از درختان میوه خانواده گلسرخیان دارای خودناسازگاری گرده بوده و برای باردهی مناسب نیازمند وجود ارقام گرده‌زای سازگار است. این تحقیق با هدف شناسائی گرده‌زای مناسب برای ارقام تجارتی بومی گلابی انجام شد. به این منظور طی دو سال متوالی، تلاقی‌های دوطرفه بین ارقام گلابی شاه‌میوه، شکری، نطنزی، سبری و درگزی از ارقام بومی و بارتلت انجام و میزان تشکیل میوه، بذر سالم و دارای جنین کامل به عنوان شاخص سازگاری گرده در کنار تیمارهای خودگرده‌افشانی طبیعی و دستی و همچنین گرده افشانی آزاد بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده، خودگرده‌افشانی دستی در غلبه بر خودناسازگاری ارقام سبری و بارتلت تاثیر بهتری داشت. همچنین میزان تشکیل میوه سالیانه در گرده‌افشانی آزاد با پتانسیل باردهی رقم در انطباق بود. در تلاقی‌های کنترل شده، رقم درگزی با 2/10، 1/5 و 86/0 درصد باروری به ترتیب بیش‌ترین میزان تشکیل میوه را برای ارقام سبری، شکری و نطنزی به همراه داشت. این رقم همچنین با رقم سبری دارای 90 درصد و با دو رقم دیگر دارای 50 درصد همپوشانی گل‌دهی بود. به نظر می‌رسد سازگاری بالای گرده رقم درگزی با سایر ارقام گلابی، با فاصله ژنتیکی آن و تفاوت آلل‌های خودناسازگاری آن در ارتباط است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Suitable Pollinizer for Some Iranian Native Pear Cultivars

نویسندگان [English]

  • H. Zeratgar
  • G. H. Davarinejad
  • H. Abdollahi
چکیده [English]

Pear (Pyrus communis L.) such as many members of Rosaceae is self-incompatible and for adequate bearing needs suitable pollinizer cultivars. This research was carried out to determine suitable pollinizer (s) for some important native pear cultivars. Reciprocal crosses were made between Shah Miveh, Shekari, Natanzi, Sebri, Dar Gazi and Bartlett cultivars. Fruitset (%) and number of viable seeds per fruit were considered as indices of pollen compatability. In addition to above combinations, these indices were also evaluated in natural and artificial self pollinated as well as open pollinated trees. Artificial selfing showed advantage to the natural selfing for overcoming the incompatibility barrier in Sebri and Bartlett cultivars. Moreover, pattern of fruitsets in open pollinated trees were in accordance with commercial bearing potential of the cultivars. In cross pollinated combinations Dar Gazi led to highest fruitset with 10.2%, 5.1% and 0.86% as pollinizer for Sebri, Shekari and Natanzi cultivars. This cultivar also demonstrated 90% of blooming overlap with Sebri, and 50% with two other cultivars. Apparently, high compatability of Dar Gazi as a pollinizer for other pear cultivars stems from its genetic distance that leads to existence of different self incompatibility alleles in this cultivar.

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-incompatibility
  • Pyrus communis
  • Blooming
  • Bearing and Parthenocarpy