اثر فاصله کاشت و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد دانه و خصوصیات زراعی کلزا رقم‌ هایولا 308 به عنوان کشت دوم در اراضی شالیزاری گیلان

نویسنده

موسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

به منظور تعیین بهترین فاصله کاشت و مقدار کود نیتروژن برای کلزا رقم هایولا308 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور دررشت به مدت دو سال زراعی (83-1382 و 84-1383) اجرا گردید. عامل اول فاصله ردیف‌های کاشت در سه سطح20، 25 و 30 سانتی‌متر و عامل دوم کود نیتروژن از منبع اوره در چهار سطح 7/0، 1، 3/1 و 6/1 برابر مقادیر توصیه شده برای کلزا (R) بر اساس نتایج تجزیه خاک و توصیه کودی مؤسسه تحقیقات خاک و آب مصرف شد. منظور از R مقدار 140 کیلوگرم اوره در هکتار می‌باشد. در این آزمایش خصوصیات مهم زراعی از قبیل تعداد شاخه فرعی در گیاه، تعداد خورجین در گیاه، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن وعملکرد روغن مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده‌ها بیانگرآن بود که بین فواصل کاشت از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی‌داری وجود نداشت، اما فاصله ردیف 20 سانتیمتر با عملکرد 1947 کیلوگرم در هکتار نسبت به فاصله خطوط 25 و 30 سانتیمتر برتری داشت. بین تیمارهای نیتروژن ، میزان مصرف R6/1 با میانگین عملکرد 2189 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. از نظر درصد روغن بین تیمارها اختلاف معنی‌داری وجود نداشت و افزایش مصرف نیتروژن باعث کاهش درصد روغن نگردید. نتایج نشان داد که فاصله کاشت 20 سانتیمتر با میانگین عملکرد 4/887 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد روغن را دارا بود. بین تیمارهای نیتروژن، تیمار R6/1 بیشترین تعداد شاخه فرعی در گیاه (3/4)، تعداد خورجین در گیاه (7/89)، وزن هزار دانه (7/4گرم) و عملکرد روغن (1001کیلو گرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. در فاصله کاشت 20سانتی متر، تیمار کود نیتروژن R6/1 بیشترین عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن را دارا بود. با توجه به عدم تفاوت معنی‌دار بین تیمار کود نیتروژن R 6/1 و R 3/1 در فاصله کاشت 20 سانتی‌متر برای عملکرد دانه و عملکرد روغن، برای صرفه‌جوئی و جلوگیری از آبشوئی و آثار منفی زیست محیطی، برای کاشت کلزا رقم هایولا 308 میزان کود نیتروژن R 3/1 توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Row Spacing and Nitrogen Fertilizer Rates on Grain Yield and Agronomic Characteristics of Rapeseed cv. Hayola 308 as Second Crop in Paddy Fields of Guilan in Iran

نویسنده [English]

  • M. Rabiee
چکیده [English]

To determine the suitable row spacing and rate of nitrogen fertilizer for rapeseed cv. Hayola 308, a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was carried out in paddy fields of Rice Research Institute of Iran, Rasht, Iran, in 2003-2004 and 2004-2005 growing seasons. Row spacing at three levels: 20, 25 and 30 cm and four nitrogen fertilizer rates, based on soil testing and Water and Soil Research Institute recommendations, including: 0.7R, 1.0R, 1.3R and 1.6R from urea source. The R factor was determined as 140 Kg urea ha-1. Some important agronomic characteristics such as number of secondary branches per plant, number of siliques per plant, number of seeds per silique, silique length, 1000-seed weight, grain yield, oil content and oil yield were measured and recorded. Combined analysis of variance showed no significant differences between row spacing for grain yield. However, row spacing of 20 cm with an average seed yield of 1947 kgha-1 was relatively superior to other row spacings. Among the nitrogen rates, the highest seed yield was obtained from fertilizer rates of 1.6 R with 2189 kg ha-1. No significant differences were observed among treatments for oil content. Increasing in nitrogen application didn’t decrease the oil content. Results clearly showed that row spacing of 20 cm with average of 887.4 kg ha-1 had the highest oil yield. Nitrogen rate of 1.6R showed maximum number of secondary branches per plant (4.3), number of siliques per plant (89.7), 1000-seed weight (4.719g) and oil yield (1001 kgha-1). Row spacing of 20 cm and nitrogen rate of 1.6R had the highest seed yield, oil content and oil yield. Since there was not significant differences between 1.3R and 1.6R nitrogen rates at 20 cm row spacing for seed and oil yields, the combination of 1.3R nitrogen fertilizer and 20 cm row spacing is recommended. This recommendation package would decrease application and leaching of nitrogen and is more environmental friendly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rapeseed
  • Row spacing
  • nitrogen
  • Grain yield
  • Agronomic characteristics and Paddy field