بررسی امکان کشت زمستانه ارقام بهاره کلزا در منطقه معتدل سرد کرج در شرایط تنش کم‌آبی آخر فصل

نویسندگان

1 گروه زراعت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

برای تأمین بخشی از روغن خوراکی و کنجاله مورد نیاز و همچنین جهت پایداری تولید غلات، ضروری است ارقام مناسب کلزا در جایگاه جدید کشت و تحت شرایط کم‌آبی در ایران تعیین شوند. به این منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (95-1393) در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تاریخ‌های کاشت شامل کشت پاییزه (15 مهر) و کشت زمستانه (15 بهمن) و رژیم‌های آبیاری شامل آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مراحل گل‌دهی و خورجین‌دهی به‌صورت فاکتوریل به عنوان عامل اصلی و پنج رقم بهاره کلزا (ساری‌گل، دلگان، جاکومو، جرومه و هایولا 401) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد اثر متقابل تاریخ کاشت × آبیاری × رقم بر صفات تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن و کارایی مصرف آب در سطح یک درصد معنی‌دار شد. در تاریخ کشت زمستانه و در شرایط آبیاری معمول، ارقام دلگان، هایولا 401 و جرومه با بالاترین کارایی مصرف آب (به‌ترتیب 953/0، 887/0 و 831/0 کیلو‌گرم بر مترمکعب) و عملکرد دانه بالای 3000 کیلوگرم در هکتار قابلیت توسعه در جایگاه جدید کشت زمستانه را داشتند. همچنین در تاریخ کشت زمستانه و قطع آبیاری از مرحله خورجین‌دهی به بعد ارقام هایولا 401 و جرومه با کارایی مصرف آب به‌ترتیب 930/0 و 873/0 کیلوگرم بر مترمکعب و عملکرد دانه بالای 2000 کیلوگرم در هکتار در شرایط کم‌آبی آخر فصل نیز قابل توصیه بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of the Possibility of Winter Planting of Spring Oilseed Rape Cultivars in Cold-Temperate Karaj Region under Terminal Water Deficit Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • N. Safavi Fard 1
  • H. Heidari Sharif Abad 1
  • A. H. Shirani Rad 2
  • E. Majidi Heravan 1
  • J. Daneshian 2
1 Department of Agronomy, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]

To provide some of the required edible oil and seed meal and to stability of cereal production, it is necessary to determine suitable varieties of rapeseed in a new position of cultivation and under water deficit conditions for Iran. For this purpose, an experiment was carried out in a factorial split-plot arrangement based on RCBD with three replications during 2014-2016 growing seasons at the Research Farm of Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran. Planting dates including autumn (7 October) and winter (4 February), and irrigation regimes including full irrigation (control), and withholding irrigation from flowering and silique formation stages, were used as main factors. Spring oilseed rape cultivars (Sarigol, Delgan, Jacomo, Jeromeh and Hyola 401) were employed as sub-factor. The results demonstrated that the interaction effects of planting date × irrigation × cultivar on silique in plant, grain in silique, seed yield, harvest index (HI), oil yield and water use efficiency (WUE) were significant at 1% level probability. Regarding the highest WUE obtained from cultivars Delgan, Hyola 401 and Jeromeh (0.953, 0.887 and 0.831 kgm-3, respectively) and grain yield more than 3000 kgha-1, these cultivars demonstrated significant potentials for a new winter planting date, under full irrigation conditions. Furthermore, the cultivars Hyola 401 and Jeromeh with WUE quantities 0.930 and 0.873 kgm-3, respectively, and grain yield more than 2000 kgha-1, demonstrated significant potentials under terminal water stress (withholding irrigation from silique formation stage) at winter planting date.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oilseed rape
  • Drought Stress
  • seed yield
  • oil yield
  • Planting date
  • Water use efficiency

مراجع

Anonymous. 2016. Iran Meteorological Organization, Karaj station. Average temperature and precipitation data during 2014-2016 growing seasons.
 
 
Bessembinder, J. J. E., Leffelaar, P. A., Dhindwal, A. S., and Ponsioen, T. C. 2005. Which crop and which drop, and the scope for improvement of water productivity. Agricultural Water Management 73(2): 113-130.
 
 
Fayaz, F., Naderi Darbaghshahi, M. R., and Shirani Rad, A. H. 2007. Evaluation of drought stress effects on yield and yield components of advanced Rapeseed varieties at Esfahan region. New Finding in Agriculture 1(3): 177-189 (in Persian).
 
 
Ghobadi, M., Bakhshandeh, M., Fathi, G., Gharineh, M. H., Alami-Said, K., Naderi, A., and Ghobadi, M. E. 2006. Short and long periods of water stress during different growth stages of canola (Brassica napus L.): Effect on Yield, Yield Components, Seed Oil and Protein Contents. Journal of Agronomy 5: 336-341.
 
 
Hejazi, A. A. 2000. Canola production (planting, husbandry and harvesting). Rozaneh Publications. 157 pp. (in Persian).
 
 
Hu, Q., Wei, H., Yin, Y., Zhang, X., Liu, L., Shi, J., Zhao, Y., Qin, L., Chen, C., and Hanzhong, W. 2016. Rapeseed research and production in China. The Crop Journal 5 (2): 127-135.
 
 
Jensen, C. R., Mogensen, V. O., Mortensen, G., Fieldsend, J .K., Milford, G. F. J., Andersen M. N., and Thage J. H. 1996. Glucosinolate, oil and protein contents of field -grown rape affected by soil drying and evaporative demands. Field Crops Research 47: 93-105.
 
 
 
 
Jongrungklang, N., Toomsan, B., Vorasoot, N., Jogloy, S., Boote, K. J., Hoogenboom, G., and Patanothai, A. 2013. Drought tolerance mechanisms for yield responses to pre-flowering drought stress of peanut genotypes with different drought tolerant levels. Field Crops Research 144: 34-42.
 
 
Niknam, S. R., Ma, Q., and Turner, W. 2003. Osmotic adjustment and seed yield of Brassica napus and B. juncea genotypes in a water-limited environmental in south-western Australia. Australian Journal of Experimental Agriculture 43(9): 1127-1135.
 
 
Rashidi, S., Shirani Rad, A. H., Ayene Band, A., Javidfar, F., and Lak, S. 2012. Study of relationship between drought stress tolerances with some physiological parameters in canola genotypes (B. napus L.). Annals of Biological Research 3(1): 564-569.
 
 
Robertson, M. J., Holland, J. F., and Bambach, R. 2004. Response of canola and Indian mustard to sowing date in the grain belt of north-eastern Australia. Australian Journal of Experimental Agriculture 44(1): 43-52.
 
 
Salemi, H. R., and Afuni, D. 2005. Effect of deficit irrigation treatments on yield and yield components of new wheat cultivar. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources 12(3): 11-20 (in Persian).
 
 
Seckler, D., Molden, D., and Sakthivadivel, R. 2002. The concept of efficiency in water resource management and policy. In water productivity in agriculture: Limits and opportunities for improvement. Ed. Kijne JW. Wallingford. UK. CABI.
 
 
Sinaki, J. M., Majidi Heravan, E., Shirani Rad, A. H., Noormohammadi, G., and Zarei, G. 2007. The effects of water deficit during growth stages of canola (B. napus L.) American Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Science 2(4): 417-422.
 
 
Turral, H., Cook, S., and Gichuki, F. 2006. Water productivity assessment: Measuring and mapping methodologies. Basin Focal Project. Working Paper. No. 2. Challenge Program on Water and Food.
 
 
Valdiani, A. R., Tajbakhsh, M., and Zardashtee, M. R. 2003. Study of agronomic and productivity characters of oilseed rape cultivars at Urmia. Electronic Journal of Crop Production 14: 31-43 (in Persian).
 
 
به زراعی نهال و بذر
دوره 34، شماره 1
خرداد 1397
صفحه 23-38

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار