اثر تنش خشکی بر صفات زراعی ژنوتیپ‌های کنجد در منطقه بهبهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان

چکیده

بروز تنش خشکی در زراعت کنجد در منطقه بهبهان رایج بوده و معمولاً از اواخر شهریورماه به بعد رخ می‌دهد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان به مدت دو سال (1391 و 1392) اجرا شد. در آزمایش اول آبیاری پس از 100 میلی‌متر تبخیر از طشتک کلاس A (آبیاری متداول) و در آزمایش دوم آبیاری پس از 200 میلی‌متر تبخیر از طشتک کلاس A (تنش) انجام شد. ژنوتیپ‌های مورد بررسی شامل لاین‌های L5-84215 ، L5-86365 و صفی‌آبادی، رقم یلووایت و توده محلی بهبهان (شاهد) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که در هر دو آزمایش اثر ژنوتیپ بر صفات تعداد کپسول در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. در آزمایش اول و دوم توده محلی بهبهان به ترتیب با میانگین 1286 و 741 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین عملکرد دانه بود. از نظر شاخص حساسیت به تنش لاین L5-86365 با 92/0 دارای پایین‌ترین مقدار بود. کمترین شاخص تحمل معادل 93/272 مربوط به لاین صفی‌آبادی بود. توده محلی بهبهان از نظر شاخص‌های تحمل به تنش ( 99/0)، بهره‌وری متوسط (52/1013) و میانگین هندسی بهره‌‌وری (24/976) دارای بیشترین مقادیر بود. در سال اول و دوم توده محلی بهبهان به ترتیب با 26/0 و 23/0کیلوگرم بر مترمکعب دارای بیشترین بهره‌وری مصرف آب آبیاری بود. با توجه به این که توده محلی بهبهان در هر دو حالت شاهد و تنش عملکرد بالاتری نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها داشت و از نظر مقادیر شاخص‌های تحمل به تنش، بهره‌وری مصرف آب آبیاری نیز بالاتر از بقیه ژنوتیپ‌ها بود، این جمعیت برای کاشت در منطقه بهبهان در شرایط آبیاری متداول و در شرایط تنش خشکی توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Drought Stress on Agronomic Traits of Sesame Genotypes in Behbahan Region

نویسندگان [English]

  • A. Kh. Danaie
  • M. R Rafi
Agricultural and Natural Resources Research and Education Center
چکیده [English]

Drought stress in sesame happens regularly during September in Behbahan region. This research was carried out in two separate experiments based on randomized complete block design with three replications at Behbahan Agricultural Research Station for two years (2012 and 2013). In the first experiment irrigation was after 100mm (usual irrigation) and in the second experiment after 200mm evaporation from class A pan (stress). Genotypes were L5-84215, L5-86365 and Safiabadi lines, Yellow White cultivar and Behbahan local population (check). Combined variance analysis results showed that in both experiments the effect of genotype was significant at 1% probability level on pod number per plant, 1000 seed weight and seed yield. In the first experiment (usual irrigation) the heightest seed yield was produced by Behbahan local population (1286 kgha-1). In the second experiment (stress) the heightest seed yield was produced by Behbahan local population (741 kgha-1). L5-86365 line had the lowest stress susceptibility index (0.92). Safiabadi line had the lowest tolerance index (272.93). Behbahan local population had the heightest stress tolerance index (0.99), mean productivity (1013.52) and geometric mean productivity (976.24). Behbahan local population had the heightest water productivity (0.26 kgm-3 in the first year and 0.23 kgm-3 in the second year). Due to the higher seed yield in normal and stress conditions, favorable amounts of drought tolerance indices and water use efficiency of sesame Behbahan local population, this population can be recommended for cultivation in Behbahan regions.

مراجع

Alamsarkar, M. N., Salim, M., Islam, N., and Rahman, M. 2007. Effect of sowing date and time of harvesting on the yield and yield contributing characters of sesame (Sesamum indicum) seed. International Journal of Sustain and Crop Production 2(26): 31-35.
 
Anonymous 2015. Area under Cultivation of Crops and Horticultural in Behbahan. Program and Plan Unit of Behbahan Jahad-e- Agriculture Management: No. 1, Behbahan, Iran (in Persian).
 
Bahrami, H., Razmjoo, J., and Jafari, A. O. 2012. Effect of drought stress on Germination and seedling growth of sesame cultivars (Sesamum indicum). 2(5): 423-428.
 
Betramkoul, M., Janson, J., and Abdolwahhab, A. 2000. Breeding for drought tolerance in sesame (Sesamum indicum). Crop Science 3(2): 119-122.
 
Boureima, S., Eyletters, M., Diouf, M., Diop, T.A., and Damme, P. V. 2011. Sensitivity of seed germination and seedling radicle growth to drought stress in sesame (Sesamum indicum). Research Journal of Environmental Science 5(6): 556-564.
 
Darghahi, Y., Asghari, A., Shakarpoor, M., Rasoulzadeh, A., Gharibeshghi, A., and Shiri, M.R. 2011. Evaluation of water stress tolerance in sesame varieties based on tolerance indices. 21(3): 120-133.
 
Eskandari, H., and Zehtab-Salmasi, S. 2010. Evaluation of water use efficiency and seed yield of sesame genotypes in different irrigation conditions. Journal of Sustainable Agriculture Knowledge 2(1): 25- 28 (in Persian).
 
Eskandari, H., Zehtab-Salmasi, S., Ghassemi-Golezani, K., and Gharineh, M. H. 2009. Effects of water limitation on grain and oil yields of sesame cultivars. Journal of Food, Agriculture and Environment 7(2): 339-342 (in Persian).
 
Hubeishan, M. A. 1995. Relationship between sesame planting dates and pod infesting insects. Arab Journal of Plant Protection 13(2): 94-96.
 
Jian, S. 2010. Use of irrigation in selection for sesame (Sesamum indicum) yield potential under drought conditions. Crop Science 43(8): 241-243.
 
Kassab, O., Noemani, E., and El-Zeiny, A. H. 2005. Influence of some irrigation system and water regimes on growth and yield of sesame plant. Journal of Agronomy 4: 220-224.
 
Manal, M. T., Samiha, A. O., and Fouad, A. K. 2007. Irrigation optimization for different sesame varieties grown under water stress conditions. Journal of Applied Sciences Research 3(1): 7-12.
 
Ozkan, A., and Kulak, M. 2013. Effects of water stress on growth, oil yield, fatty acid composition and mineral contsnt of sesame (Sesamum indicum). The Journal of Animal and Plant Sciences 23(6): 1686-1690.
 
Rafie, M. R., and Darabi, A. 2007. A study of the effects of frequency and depth of irrigation on total and marketable yield and yield components of potato cultivars. The Scientific Journal of Agriculture 30(1): 30-39 (in Persian).
 
Raghuwanshi, K. S., Khune, N. N., Deokar, C. D., Veer, D. M., and Bharud, R. W. 1992. Screening of sesame germplasm agaist Fusarium oxysporum f. sp. sesami. Sesame and sunflower Newsletter. Institute of Sustainable Agriculture, Colombia, pp. 22-24.
 
Apartabo 4084, Colombia, Spain: 22-24. Shokoohfar, A.R., and Yaqoobinejad, S. 2012. The effect of drought stress on yield components of sesame (Sesamum indicum) cultivars. Journal of Agriculture and Plant Breeding 8(4): 19-29 (in Persian).
 
Ucan, K., Killi, F., Gencoglan, C., and Merdun, H. 2007. Effect of irrigation frequency and amount on water use efficiency and yield of sesame (Sesamum indicum) under field conditions. Field Crops Research 101(3): 249-258.
 
Weiss, E. A. 1991. Oil Seed Crops. 2nd Edition. Blackwell Science, New York, USA. 364 pp.
 
 
به زراعی نهال و بذر
دوره 33، شماره 1
خرداد 1396
صفحه 113-138

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار