اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و صفات زراعی چند ژنوتیپ کنجد در منطقه بهبهان

نویسنده

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان

چکیده

این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان به مدت دو سال زراعی (92-1390) اجرا شد. تاریخ کاشت در سه سطح شامل 5 تیر، 20 تیر و 5 مرداد در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‌های کنجد در پنج سطح شامل لاین‌های L5-84215، L5-86365، صفی‌آبادی، رقم یلووایت و توده محلی بهبهان (شاهد) در کرت‌های فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل آن‌ها بر عملکرد دانه و اجزای آن معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه در سال‌های اول و دوم در تاریخ کاشت‌های 5 تیر و 5 مرداد به‌ترتیب معادل 1281 و 889 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. توده محلی بهبهان و رقم یلووایت در سال اول با میانگین1417 و 1151 کیلوگرم در هکتار و در سال دوم با متوسط 916 و 752 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین عملکرد دانه بودند. در اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم، در سال اول توده محلی بهبهان و رقم یلووایت در تاریخ کاشت 5 تیرماه به‌ترتیب با میانگین 1688 و 1449 کیلوگرم در هکتار و در سال دوم در تاریخ کاشت 5 مرداد به‌ترتیب با متوسط 1217 و 982 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند. در سال اول اجرای آزمایش عملکرد دانه همه ژنوتیپ‌ها از تاریخ کاشت 5 تیر الی 5 مردادماه سیر نزولی داشت ولی در سال دوم به‌دلیل خسارت بیماری بوته میری در تاریخ کاشت‌های 5 و 20 تیر و عدم مشاهده خسارت بیماری فوق در تاریخ کاشت 5 مردادماه، عملکرد دانه روند معکوسی نسبت به سال اول داشت به این ترتیب که حداکثر عملکرد ژنوتیپ‌ها در تاریخ کاشت 5 مرداد و پایین‌ترین میزان عملکرد در تاریخ کاشت 5 تیرماه به دست آمد. با توجه به احتمال شیوع بیماری بوته میری در تاریخ کاشت‌های واقع در تیرماه توصیه می‌شود کاشت کنجد با استفاده از توده محلی بهبهان و سپس رقم یلووایت در اوایل مردادماه انجام شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Sowing Time on Yield and Agronomic Traits of some Sesame Genotypes in Behbahan Region

نویسنده [English]

  • A. Kh. Danaie
چکیده [English]

This research was carried out in split plot experiment based on randomized complete block design with three replications at Behbahan Agricultural Research Station for two years (2011–2013). The main plot consisted of sowing times 26 June, 11 July and 26 July and sub plot was five genotype L5-84215, L5-86365 and Safiabadi lines, Yellow white cultivar and Behbahan local population. Two years combined variance analysis results showed that the effects of sowing time, genotype and interaction effects of sowing time and genotype were significant on seed yield and yield components. The heightest seed yield in the first and second years was produced on 26 June and 26 July sowing times (1281 and 889 kgha-1, respectively). The heightest seed yield was produced by Behbahan local population and Yellow white cultivar (1417 and 1151 kgha-1 in the first year and 916 and 752 kgha-1 in the second year, respectively). The results of interaction effects of sowing time and cultivar showed that in the first year the heightest seed yield was produced by Behbahan local population and Yellow white on 26 June sowing time (1688 and 1449 kgha-1, respectively) and in the second year the heightest seed yield was also produced by Behbahan local population and Yellow white on 26 July sowing time (1217 and 982 kgha-1, respectively). Seed yield of all genotypes in the first year decreased from 26 June 26 July sowing times. Due to the damage of charcoal rot disease on 26 June and 11 July sowing times, the heightest seed yield was produced on 26 July sowing time in the second year. The heightest and the lowest seed yield of genotypes in the second year was produced on 26 July and 26 June sowing times, respectively. Therefore, due to the possibility of outbreak of charcoal rot disease at the end of June to mid July, planting of Behbahan local population and Yellow white cultivar at the end of July is recommended in Behbahan region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • genotype
  • sesame
  • sowing time
  • seed yield
References Ajelli, J., Vazzan, S., Faramarzi, A., and Paknejad, F. 2008. Stuy the effect of planting date on yield and yield components of sesame different varieties in Miyaneh climatic conditions. Journal of Agricultural Modern Knowledge. 4: 11-25 (in Persian). Alamsarkar, M.N., Salim, M., Islam, N., and Rahman, M. 2007. Effect of sowing date and time of harvesting on the yield and yield contributing characters of sesame (Sesamum indicum.) seed. International Journal of Sustainable Crop Production 2(26): 31-35. Amend, J., Jacobi, P., Ogundele, R., and Ogunsanmi, T. 2009. Sesame production in Nasarawa State. Federal Republic of Nigeria. Employment-Oriented Private Sacter Development Programe (EOPSD) Abuja/Nigeria. Anonymous. 2013. Program and Plan Unit of Behbahan Jahad-e- Agriculture Management, Behbahan, Iran (in Persian). Badran, M. S. S. 2009. Effect of intercropping systems and sowing times on productivity of sesame crop intercropped with maize under newly planted sandy soil conditions. Alexandria Journal of Agricultural Research 54(1): 9-17. Boostani, S. 1995. Study and determination the most suitable planting date with density in different varieties of sesame. MSc. Thesis, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Birjand, Ian (in Persian). Dehghani, A., Salehi, M., Khajehzadeh, Y., and Taghizadeh, M. 2009. Sesame phyllody disease and the effects of planting date and insecticide in the control in Khuzestan province. Applied Entomology and Phytopathology 77 (1): 23-36 (in Persian). Faisal, E. A., Amna, A. A., and Mohammed, M. O. 2009. Effect of sowing date on the performance of two sesame (Sesamum indicum) cultivars under irrigation at Kennana, Sudan. University of Khartoum Agricultural Sciences 17(2): 156-166. Hubeishan, M. A. 1995. Relationship between sesame planting dates and pod infesting insects. Arab Journal of Plant Protection 13 (2): 94-96. Mazzani, B. 1964. Sesame improvement in Venezuela. Oleagineux 19(12): 775-782. Nafe, N. A., Osman, S., Khalid, M. E., and Sabahelkhier, M. K. 2010. Photoperiod response of different varieties of sesame ( Sesamum indicum L.) crop grown in Sudan. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 6(3): 220-227. Olowe, V. I. O. 2007. Optimum planting date for sesame (Sesamum indicum) in the transition zone of south west Nigeria. Agricultural Tropica et Subtropica 40(4): 156-164. Patil, B. V., Shishode, N. T., and Dahiphale, V. V. 1988. Effects of diffetent sowing dates on growth and yield of sesame. Marthwada Agricultural Faculty. Parhani, Maharashtra 14(3): 110-115. Rahmati, F. 1994. Stuy the effect of sowing date on quantitative and qualitative yield of two sesame varieties of single branch and multi branch in the spring and summer growing. MSc. Thesis, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Birjand, Iran (in Persian). Saha, G., Mandal, B. K., and Khan, S. A. 1989. Influence of varied sowing dates on phenology, growth and yield of sesame in sub-humid tropic West Bengal. Department of Agronomy, Bidhanchandra Krishi Vishwavi Dyalaya Kalyani. pp. 76-80. Weiss, E. A. 1991. Oilseeds. (Translated by F. Nasseri). Cultural Division of Astan Quds Razavi, Mashhad, Iran. 362 pp. (in Persian).