ارزیابی تغییرات شاخص‌های فیزیولوژیکی رشد ژنوتیپ‌های لوبیا در شرایط تنش کمبود آب

نویسندگان

چکیده

این پژوهش برای ارزیابی اثر کمبود آب بر رشد، عملکرد و تعیین روابط شاخص‌های رشد در ژنوتیپ‌های لوبیا اجرا شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و در دو شرایط آبیاری نرمال و محدود با هشت ژنوتیپ (WA4502-1، WA4531-17، D81083،AND1007، اختر، COS16، MCD4011، و KS21486) در سال‌های 1388 و 1389 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج انجام شد. نتایج نشان داد که کمبود آب موجب کاهش محسوس شاخص سطح برگ (LAI) در کلیه ژنوتیپ‌ها شد. در شرایط تنش، تا اوایل پر شدن نیام‌ها لاین لوبیا قرمز AND1007 از شاخص سطح برگ بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها برخوردار بود ولی در اواخر پر شدن نیام‌ها لاین WA4502-1 برتری پیدا کرد. لاین AND1007 از سرعت رشد محصول (CGR) بالاتری نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها برخوردار بود. عملکرد دانه بر اثر تنش کمبود آب 50 درصد کاهش نشان داد. درصد افت عملکرد متأثر از تنش در لاین‌های D81083 و AND1007 به ترتیب بیشترین و کمترین بود. بازتاب‌های فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌‌های مورد بررسی از نظر میزان حساسیت و تحمل خشکی در شرایط این آزمایش متفاوت بود. در این پژوهش، شدت تنش خشکی برابر 50/0 بود. بر اساس شاخص‌های DTI، DSI، MP و GMP لاین‌های AND1007، COS16 و MCD4011 برتر بودند. به طور کلی، بر اساس نتایج آزمایش انواع لوبیا سفید نسبت به تنش خشکی حساس‌تر از انواع قرمز و چیتی بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of Variation in Physiological Growth Indices in Common Bean Genotypes Under Water Deficit Condition

نویسندگان [English]

  • A. A. Ghanbari
  • S. H. Mousavi
  • S. Keshavarz
  • A. Abbasian
چکیده [English]

To evaluate the effect of water deficit stress on growth, yield and relationship between growth indices in common bean (Phaseolus vulgaris L.) genotypes, two field studies were performed as split plot arrangement in randomized complete block design with four replications in 2009 and 2010 in Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran. Eight genotype (WA4502-1, WA4531-17, D81083, AND1007, Akhtar, COS16, MCD4011, and KS21486) were studied under two irrigation regimes normal and water deficit conditions. Results showed that water shortage caused significant decrease in LAI in all genotypes. In stress condition, until early pod filling duration (PFD), AND1007 had higher LAI than other genotypes, however by the end of this stage WA4502-1 was superior. AND1007 genotype had higher CGR than others. Water deficit caused 50% reduction in seed yield. Seed yield loss (%) by drought in AND1007 and D81083 genotypes was the highest and the lowest, respectively. Physiological responses of evaluated genotypes varied in terms of drought tolerance or sensitivity. In this study, drought intensity index (DII) was 0.50. AND1007, COS16 and MCD4011 genotypes were more tolerant based on DTI, DSI, MP and GMP. Generally, white bean genotypes were more drought sensitive than the red and chitti genotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bean
  • biomass
  • Crop Growth Rate
  • LAI
  • drougth tolerance
  • seed yield