اثر میزان بذر بر عملکرد و خصوصیات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در انواع روش‌های کاشت مستقیم برنج رقم هاشمی

نویسندگان

چکیده

به منظور ارزیابی اثر میزان بذر بر عملکرد و صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در انواع روش‌های کاشت مستقیم برنج رقم هاشمی آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و سه روش کاشت به عنوان کرت‌های اصلی و سه میزان بذر، 60، 80 و 100 کیلوگرم در هکتار به عنوان کرت‌های فرعی طی دو سال (1389 و 1390) در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. روش‌های کاشت شامل کاشت ردیفی، کپه‌ای و دست‌پاش بذر جوانه‌دار شده در بستر گِلخراب بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (2753 کیلوگرم در هکتار)، طول میانگره‌ها، وزن تر میانگره‌ها، سطح مقطع میانگره سوم (4/4 میلی‌مترمربع) و چهارم (1/7 میلی‌مترمربع)، گشتاور خمشی میانگره سوم (1/493 گرم سانتی‌متر) و چهارم (9/518 گرم سانتی‌متر) و مقاومت به شکستگی میانگره سوم (2/947 گرم سانتی‌متر) و چهارم (81/1651 گرم سانتی‌متر) از روش کاشت کپه‌ای به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه (2486 کیلوگرم در هکتار) از میزان بذر 100 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. با افزایش میزان بذر، طول میانگره‌ها و وزن تر میانگره‌ها و گشتاور خمشی میانگره سوم و چهارم، کاهش یافتند. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که اولین صفتی که وارد رابطه شد سطح مقطع میانگره بود که به تنهایی 56 درصد از تغییرات مقاومت به شکستگی میانگره را توجیه کرد و در مرحله بعد صفت فشردگی میانگره وارد مدل شد و به همراه مقاومت به شکست 59 درصد از تغییرات مقاومت به شکستگی میانگره را توجیه کرد. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که می‌توان با استفاده از روش کاشت مستقیم بذر جوانه‌دار شده به صورت کپه‌ای و میزان بذر 80 کیلوگرم در هکتار تا حد زیادی از مشکلات ناشی از خوابیدگی بوته در زراعت برنج رقم هاشمی در شرایط اقلیمی منطقه مورد آزمایش اجتناب کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Seed Rate on Yield and Lodging Related Morphological Traits of Rice cv. Hashemi Direct Seeding Mothods

نویسندگان [English]

  • M. Esfahani
  • N. Gholami Rezvani
  • Sh. Kaabi Rahnama
  • A. Aalimi
  • M. Nahvi
  • M. R. Alizadeh
چکیده [English]

In this experiment, seed rates in direct seeding methods of rice (cv. Hashemi) were compared and lodging related traits were evaluated in split plot lay out based on randomized complete block design with three replications and four seeding methods as main plots and three seeding rates (60, 80 and 100 kgha-1) as sub plots at Rice Research Institute of Iran, Rasht, Iran. Seeding methods consisted of drum direct seeding, hill wet seeding, broadcasting and pre-geminated seeding in puddle field. The maximum grain yield (2753 kgha-1), internodes length, internodes fresh weight, third and fourth internode cross-section area (4.43 and 7.12 mm2, respectively ), third and fourth bending moment (493.04 and 581.93 gcm, respectively) and breaking resistance of third and fourth node (947.24 and 1651.89 gcm, respectively) were obtained in hill wet seeding method. The maximum grain yield (2486 kgha-1) was obtained in 100 kgha-1 seed rate. Increase in seeding rate resulted in decrease of internodes length, internodes fresh weight and bending moment of third and fourth internodes. Stepwise regression analysis showed that internode cross section area and internode flattening had highly significant effect on breaking resistance (verified 56% and 59% of breaking resistance, respectively). It seems it may possible to prevent the lodging problems in Hashemi rice production to a large extent by direct seeding of pre-germinated seeding in conditions of the intended region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • bending moment
  • breaking resistance
  • direct seeding
  • lodging
  • rice