سهم فتوسنتز جاری سنبله و برگ‌ها و انتقال مجدد قندهای محلول ساقه در شکل‌گیری عملکرد دانه دو رقم گندم نان در شرایط تنش رطوبتی پس از گرده‌افشانی

نویسندگان

1 دانشگاه رازی کرمانشاه

2 پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران

چکیده

در اغلب مطالعاتی که به منظور بررسی نقش فتوسنتز جاری در شکل‌گیری عملکرد دانه گندم صورت می‌گیرند، به مطالعه فتوسنتز برگ‌ها اکتفا می‌شود و نقش فتوسنتز سنبله‌ کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. در همین راستا از یک بررسی گلخانه‌ای به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بر روی دو رقم گندم نان (مرودشت و زاگرس) و در سه تکرار استفاده شد. تیمارهای حذف فتوسنتز سنبله و کل بوته در ابتدای مرحله پرشدن دانه (14 روز بعد از گرده‌افشانی) و تیمارهای تنش رطوبتی در مرحله تقسیم سلولی و پرشدن دانه‌ها اعمال شدند. اعمال تنش رطوبتی در هر دو سطح موجب کاهش بیشتر عملکرد دانه در رقم مرودشت شد. اما حذف فتوسنتز سنبله و کل بوته بوسیله مواد خشک‌کننده مانند یدید پتاسیم که اثر تنش رطوبتی را بر روی فتوسنتز بازسازی می‌کنند، موجب کاهش بیشتر عملکرد دانه در رقم زاگرس نسبت به رقم مرودشت شد. این نتایج نشان دادند که پایداری بیشتر عملکرد دانه رقم زاگرس در شرایط تنش رطوبتی بیشتر به علت مقاومت سیستم فتوسنتزی آن نسبت به تنش رطوبتی بود. حذف فتوسنتز سنبله و کل بوته نشان داد که نقش فتوسنتز جاری سنبله در مرحله پرشدن دانه در شکل‌گیری عملکرد دانه هر دو رقم گندم به طور میانگین 43% و نقش فتوسنتز جاری کل بوته و برگ‌ها در همین شرایط به ترتیب 68% و 25% بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Contribution of Spike and Leaves Photosynthesis and Soluble Stem Carbohydrates Remobilization in Grain Yield Formation in Two Bread Wheat Cultivars under Post- Anthesis Stress conditions

نویسندگان [English]

  • M. Saeidi 1
  • F. Moradi 2
  • S. Jalali Honarmand 1
چکیده [English]

In most researches that carried out to evaluate the contribution of current photosynthesis in grain yield formation, the role of spike is less considered. Therefore, this study was carried out to compare the role of spike and leaves photosynthesis and soluble stem carbohydrates remobilization under different water stress treatments at cell division and grain filling stages, on grain yield formation and some related traits in two bread wheat cultivars (Marvdasht and Zagros). Factorial arrangements in randomized complete block design with three replications was used. Inhibiting of spike and leaves photosynthesis treatments at the beginning of grain filling (14 days after anthesis) and water stress treatments at the beginning of grain filling (14 days after anthesis) and grain filling stages were applied. Water stress significantly decreased grain yield in two bread wheat cultivars. Grain yield reduction under water stress in cv. Marvdasht cultivar was greater. Inhibition of whole plant and spike photosynthesis with chemical desiccant (KI) did not simulate drought stress, however, the effect of water stress was intensified by inhibiting current photosynthesis and caused more reduction of grain yield in cv. Zagros. These results showed that under water stress treatments, higher yield stability of cv. Zagros could be related to greater resistance of its photosynthetic system. Inhibition of whole plant and spike photosynthesis at the beginning of grain filling showed that contributions of spike and leaves photosynthesis and soluble stem carbohydrates remobilization in grain yield formation of two bread wheat cultivars were 63%, 43% and 25%, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • Grain yield
  • Photosynthesis
  • Spike and Water stress