برآورد اثر عوامل محیطی در دوره پر شدن دانه بر وزن دانه در گونه های مختلف براسیکا(Brassica napus L., B. rapa L., B. junceae L.)

نویسنده

چکیده

  در این تحقیق اثر عوامل محیطی مانند دما، کسر فتوترمال و بارندگی در دوره پر شدن دانه بر وزن دانه گونه‌های مختلف براسیکا به مدت سه سال زراعی (85-1382) با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در گنبد بررسی شد. بیست ژنوتیپ از گونه های مختلف براسیکا پنج ژنوتیپ کلزای زمستانه ( B. napus L. )، پنج ژنوتیپ کلزای بهاره ( B. napus L. )، پنج ژنوتیپ شلغم روغنی ( B. rapa L. ) و پنج ژنوتیپ خردل زراعی ( B. junceae L. ) در تاریخ کاشت مناسب منطقه کشت شدند. در تمام گونه های مورد مطالعه، بین وزن هزار دانه با میانگین دمای هوا، کسر فتوترمال و بارندگی در دوره پر شدن دانه رابطه خطی وجود داشت. افزایش تشعشع همراه با دماهای نسبتاً ملایم طی دوره یاد شده سبب افزایش وزن دانه شد. نرخ افزایش وزن هزار دانه به ازای هر میلی متر افزایش بارندگی در دوره پر شدن دانه در ژنوتیپ های کلزای تیپ بهاره، کلزای تیپ زمستانه، خردل زراعی و شلغم روغنی به ترتیب 0094/0، 0247/0، 0105/0 و 0132/0 گرم بود. به ازای افزایش هر روز طول دوره پر شدن دانه نیز وزن هزار دانه ژنوتیپ های کلزای تیپ بهاره، کلزای تیپ زمستانه، خردل زراعی و شلغم روغنی به ترتیب 0533/0، 1682/0، 0456/0 و 0529/0 گرم افزایش یافت. این روابط بیانگر واکنش بیشتر وزن دانه ژنوتیپ های کلزای تیپ زمستانه به مساعد بودن عوامل محیطی در دوره پر شدن دانه بود. عدم وجود رابطه معنی دار بین تعداد دانه در مترمربع و وزن دانه در گونه های مختلف براسیکا نشان داد که در این مطالعه اندازه مخزن برای مواد فتوسنتزی تاثیر معنی داری بر وزن دانه نداشت، بلکه وزن دانه عمدتاً تحت تاثیر عوامل محیطی در دوره پر شدن دانه قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimation of Effect of Environmental Factors During Seed Filling Period on Seed Weight in Different Brassica Species (B. napus L., B. rapa L., B. junceae L.)

نویسنده [English]

  • A. Faraji
چکیده [English]

The effect of environmental factors as temperature, photothermal quotient and rainfall during seed filling period (SFP) on seed weight of different species of Brassica was studied in Gonbad during 2003–2006 growing seasons. Twenty genotypes from different species of Brassica including: five genotypes of spring B. napus, five genotypes of winter B. napus, five genotypes of B. rapa, and five genotypes of B. juncea were sown at optimum sowing date recommended for the area. In all species , there was a linear relationship between 1000- seed weight and mean air temperature, photothermal quotient and rainfall during SFP. Increase in radiation accompanied with relatively moderate temperatures during SFP, hence, increased seed weight. Each millimeter increase in rainfall during SFP increased the rate of 1000-seed weight of spring and winter rapeseeds, mustard and turnip genotypes by 0.0094, 0.0247, 0.0105 and 0.0132 g, respectively. In addition, with an each day increase in duration of SFP, 1000-seed weight of spring and winter rapeseeds, mustard and turnip genotypes increased by 0.0533, 0.1682, 0.0456 and 0.0529 g, respectively. These relationships showed that winter rapeseeds genotypes had more response to favorable environmental factors during SFP. The non-significant relationship between seed number per unit area and seed weight in different species of Brassica showed that under conditions of this study sink size did not affect seed weight, but it was affected by environmental factors during seed filling period .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Brassica
  • Seed filling period
  • rainfall
  • temperature
  • Photothermal quotient and Seed weight