اثر تناوب زراعی و مدیریت بقایای گندم بر عملکرد دانه ذرت سینگل کراس 704 و برخی خصوصیات خاک

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی اثر تناوب زراعی و مدیریت بقایای گندم بر عملکرد ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 704 و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در نظام کشت دو گانه آزمایشی در محل مزرعه تحقیقاتی ارزوئیه وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان در سال های 82-1379 انجام شد. در این تحقیق بقایای گندم با چهار سطح (1- حفظ بقایا، 2- سوزاندن و حفظ بقایا به صورت یک سال در میان، 3- جمع آوری بقایا، 4- سوزاندن بقایا) به عنوان کرت های اصلی و تناوب به عنوان کرت های فرعی در سه سطح (1- گندم - پنبه، گندم - ذرت 2- گندم - ذرت، گندم - ذرت 3- گندم - سویا، گندم - ذرت) به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، اثر روش های مختلف استفاده از بقایای گندم بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت، درصد پروتئین دانه، ماده آلی خاک، وزن مخصوص ظاهری خاک و فسفر قابل جذب خاک غیر معنی دار ولی بر پتاسیم قابل جذب خاک معنی دار بود. با این وجود عملکرد دانه ذرت در تیمار حفظ بقایای گندم 1150 کیلوگرم در هکتار نسبت به تیمار سوزاندن بقایا برتری داشت. تیمار حفظ بقایای گندم با 0.65 درصد ماده آلی و تیمار سوزاندن بقایا با 0.59 درصد ماده آلی به ترتیب واجد بیشترین و کمترین ماده آلی در خاک بودند. از لحاظ پتاسیم قابل جذب خاک، تیمار سوزاندن بقایا با دارا بودن 204.95 میلی گرم در کیلو گرم پتاسیم قابل جذب نسبت به تیمار حفظ بقایای گندم (180.04 میلی گرم در کیلو گرم ) و تیمار جمع آوری بقایای گندم (178.48 میلی گرم در کیلو گرم ) برتری داشت. تاثیر عامل تناوب بر عملکرد و اجزا عملکرد دانه غیرمعنی دار ولی بر فسفر و پتاسیم قابل جذب خاک معنی دار بود. پنبه در تناوب در مقایسه با کشت ممتد ذرت بعد از گندم از مقدار فسفر و پتاسیم بیشتری برخوردار بود. بر اساس نتایج به دست آمده و با توجه به فقر مواد آلی خاک و درجه حرارت بالای محیط در کشت تابستانه منطقه ارزوییه توصیه می شود. ضمن حفظ بقایای گندم در خاک، تناوب پنبه و ذرت بعد از برداشت گندم انجام شود. همچنین پیشنهاد می شود چنین آزمایشاتی برای یک دوره ده ساله مورد مطالعه قرار گیرد تا بتوان اثر عوامل مذکور را در خاک و گیاه به طورکامل و دقیق تر مورد بررسی قرار داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Crop Rotation and Wheat Residue Management on Grain Yield of Maize cv. KSC704 and Some Soil Properties

نویسندگان [English]

  • H. Najafinezhad
  • M. A. Javaheri
  • S. Z. Ravari
  • F. A. Shahraki
چکیده [English]

To study the effect of crop rotation and wheat residues management on grain yield, some agronomic characteristics of maize, and some properties of soil in second cropping system, an experiment was carried out in Experimental Research Farm of Orzoiyeh in Kerman Province for four cropping seasons (2000-2003). A split plot arrangement in a randomized complete block design was used with four replications. Wheat residue management at four levels (retention residue, burning and retention of residue every other year, removing residue, burned residue) were assigned to main plots, and crop rotation with three levels (1- wheat- cotton, wheat- corn, 2- wheat- soybean, wheat- corn, 3- wheat- corn, wheat- corn) were randomized in sub-plots. Results showed that yield and yield components, kernel protein content, organic carbon, available phosphorus, and bulk density in soil were not affected by wheat residue management, but available potassium in soil was affected significantly. Grain yield in residue retention treatment was 1150 kg ha-1 higher than burning residue. Organic carbon in retention and burning residue treatments were %0.65 and %0.59, respectively. Burning wheat residue increased available Potassium (204.95 mg/kg) in soil when compared with residue retention (180.04 mg/kg) and removing residue (178.48 mg/kg) treatments. Yield and yield components were not affected by crop rotation, but cotton in rotation had the highest potassium, phosphorus and organic carbon in soil. Based on these results and considering low organic carbon in soil and high temperature in summer in Orzoiyeh region, retention of wheat residue and rotation of cotton and maize after harvesting wheat are recommended. It is also suggested that the effect of wheat residue and crop rotation on grain yield and soil properties should be studied for a period of at least ten years .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crop Rotation
  • Wheat residue management
  • Grain corn and Soil properties